Σχέδιο νόμου για την "Καταπολέμηση Εκδηλώσεων Ρατσισμού και Ξενοφοβίας"

Φαίνεται ότι και η κυβέρνηση αυτή επιμένει στην ψήφιση ενός νομοσχεδίου που προσβλέπει να συμβάλλει στην καταπολέμηση του ρατσισμού.

Ο στόχος βέβαια παρουσιάζεται ως ευγενής, ακόμα όμως κι αν όντως είναι, οι προθέσεις στην πολιτική έχουν πολύ κατώτερη προτεραιότητα από τα αποτελέσματα. Βρίσκω το νομοσχέδιο βαθειά προβληματικό και είμαι ριζικά εναντίον του.

Η αντίρρησή μου είναι τόσο επί της αρχής, όσο και πρακτική. Πιστεύω ότι ο νόμος δεν θα λειτουργήσει θα διαφωνούσα όμως ακόμα κι αν νόμιζα το αντίθετο. Είμαι αντίθετος γιατί προβλέπει (η έμφαση δική μου στα σημεία που θεωρώ προβληματικά):

"

Άρθρο 2. Δημόσια υποκίνηση βίας ή μίσους


1. Όποιος με πρόθεση, δημόσια, είτει προφορικά είτε διά του τύπου, μέσω του διαδικτύου, ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο ή τρόπο, παροτρύνει, προκαλεί ή διεγείρει σε βιαιοπραγίες ή μίσος, κατά ομάδας προσώπων ή προσώπου, που προσδιορίζονται με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, τις γενεαλογικές καταβολές, την εθνική ή εθνοτική καταγωγή ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό, κατά τρόπο που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη ή ενέχει απειλή για τη ζωή, την ελευθερία ή τη σωματική ακεραιότητα των ως άνω προσώπων, τιμωρείται ...

...

3. Αν η πράξη των προηγούμενων παραγράφων είχε ως αποτέλεσμα την τέλεση του εγκλήματος, επιβάλλεται φυλάκιση...

...

Άρθρο 3. Δημόσιος εγκωμιασμός, άρνηση ή εκμηδένιση εγκλημάτων

1. Όποιος με πρόθεση, δημόσια, είτε προφορικά είτε διά του τύπου, μέσω του διαδικτύου ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο ή τρόπο, εγκωμιάζει, αρνείται ή εκμηδενίζει τη σημασία εγκλημάτων γενοκτονίας, εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας και εγκλημάτων πολέμου, όπως αυτά ορίζονται στα άρθρα 6, 7 και 8 του Κασταστατικού του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου που κυρώθηκε ..., κατά τρόπο που μπορεί να διεγείρει σε βιαιοπραγίες ή μίσος κατά...

2. Για την εφαρμογή της προηγούμενης παραγράφου απαιτείται τα εγκλήματα αυτά να έχουν διαπιστωθεί και αναγνωρισθεί με αμετάκλητη απόφαση ελληνικού ή διεθνούς δικαστηρίου ή με απόφαση της Βουλής των Ελλήνων.

"

Κατ' αρχάς είναι χρήσιμη η διευκρίνιση ότι οι πράξεις βίας είναι ήδη παράνομες, και πολύ σωστά, ανεξαρτήτως κινήτρων και στόχου. Επομένως καλύπτονται και αυτές που γίνονται ως αποτέλεσμα μίσους κατά ομάδων με όποιο κριτήριο κι αν ορίζει την ομάδα που μισεί, εκείνος που διακατέχεται από το μίσος. Η αντίρρησή μου λοιπόν εστιάζεται αποκλειστικά στην ποινικοποίηση της λεκτικής έκφρασης του μίσους, που είναι όμως και ο μόνος λόγος ύπαρξης του νομοσχεδίου.

Η στάση μου εναντίον του νομοσχεδίου δεν σημαίνει καθόλου ότι δεν θεωρώ τον ρατσισμό ένα από τα σημαντικά κοινωνικά προβλήματα. Σημαίνει όμως ότι θεωρώ πως υπάρχουν ακόμα και σημαντικά κοινωνικά προβλήματα που δεν λύνονται με νόμους. Και η φτώχια είναι σημαντικό κοινωνικό πρόβλημα, δεν λύνεται όμως με ποινικοποίησή της. Δεν συμφωνώ καθόλου μ' αυτόν που μισεί, όποιον κι αν μισεί, ό,τι λόγους κι αν έχει! Αυτό δεν σημαίνει ότι ένας νόμος που απαγορεύει την έκφραση του μίσους αυτού στα λόγια μόνο, είναι σκόπιμος.

Αναρωτιέμαι... Η γνωστή κι ευρέως διαδεδομένη διατύπωση της ελευθερίας της έκφρασης πώς αλλάζει αν ψηφιστεί αυτό το νομοσχέδιο; "Δεν συμφωνώ μ' αυτό που λες αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμά σου να το λες..., εχμμμμ, ... , εκτός αν το αξιολογώ ως έκφραση μίσους και φοβάμαι ότι υπάρχουν άλλοι που θα αποφασίσουν ως αποτέλεσμα να δράσουν με οδηγό αυτό το μίσος οπότε σου απαγορεύω να το λες ... ή αν αξιολογώ ότι υπάρχουν κάποιοι που έδρασαν με βάση αυτό το μίσος στην οποία περίπτωση σε τιμωρώ που το είπες ... ή αν αμφισβητεί ιστορικά γεγονότα που έχουν κατοχυρωθεί από ...κάποιες πλειοψηφίες που κάποιες άλλες πλειοψηφίες τις βρίσκουν έγκυρες, στην οποία περίπτωση και πάλι σου απαγορεύω να το λες!";

Το μίσος είναι συναίσθημα, δηλαδή πιο βασικό χαρακτηριστικό της προσωπικότητας κι από την γνώμη. Η έκφρασή του όσο μένει στα λόγια, χρειάζεται να είναι ελεύθερη τόσο όσο και η ελευθερία της γνώμης, όσο κι αν οι άλλοι την βρίσκουν λανθασμένη και βλαβερή! Αν πω σε κάποιον, "πήδηξε από την ταράτσα και θα γιατρευτείς από την αρρώστια σου", και το κάνει, δεν διώκομαι ακόμα κι αν σκοτωθεί! Η γνώμη μου είναι λάθος, η ευθύνη όμως αν την ακολουθήσει παραμένει δική του! Οι πράξεις είναι το βέλτιστο αντικείμενο των απαγορεύσεων, και βρίσκω πολύ σημαντικό να παραμείνουν έτσι. Τα λόγια από άλλους κρίνονται μίσος, από άλλους αντικειμενική κριτική, κι από άλλους αδιάφορα. Ο καθένας έχει την ευθύνη να διαχειρίζεται ο ίδιος τα λόγια που ακούει, και για τα λόγια που λέει ο καθένας κρίνεται από την κοινωνία, όχι από τα δικαστήρια, εκτός αν αντικειμενικά συκοφαντεί.

Ακόμα όμως κι αν συμφωνούσαμε ότι το μίσος είναι βλαβερό και είναι καλό να απαγορευτεί, και πάλι θα ήμουν αντίθετος στο νομοσχέδιο. Κι αυτό γιατί εκείνο που εσύ το κρίνεις ως μίσος εγώ το κρίνω ως την γνώμη μου, και κρίνω την δική σου κρίση ότι η γνώμη μου συνιστά μίσος, ως μίσος δικό σου εναντίον μου. Αυτό το δίλημμα πιστεύω ότι δεν υπάρχει αντικειμενικός τρόπος να απαντηθεί, και μάλιστα στα δικαστήρια. Το μίσος δεν είναι κάτι αντικειμενικό με τον ίδιο τρόπο που η γνώμη δεν είναι αντικειμενικά σωστή ή λάθος. Όπως δεν απαγορεύουμε την έκφραση της λάθος γνώμης έτσι δεν έχει νόημα να απαγορεύσουμε και το μίσος. Όπως αφήνουμε στην κοινωνία την τελική κρίση για τις γνώμες που θέλει να απορρίψει ως λανθασμένες, έτσι καλό είναι να κάνουμε και για το μίσος.

Ας υποθέσουμε όμως ακόμα ότι υπήρχε τρόπος αντικειμενικός να εντοπιστεί τι συνιστά μίσος και τι όχι. Και πάλι θα ήμουν αντίθετος στο νομοσχέδιο, γιατί απαιτεί αντικειμενικό τρόπο να εντοπιστεί τι συνιστά προτροπή και πότε η προτροπή έχει αποτέλεσμα! Είναι το δεύτερο σημείο μετά το "μίσος" όπου το νομοσχέδιο ποινικοποιεί, αντί πράξεων, εγκεφαλικές διεργασίες. Μάλιστα προβλέπεται και αναδρομική αξιολόγηση της πράξης, εκ του αποτελέσματός της. Και μάλιστα εκ του αποτελέσματός της σε εγκεφάλους τρίτων.

Πιστεύω έντονα ότι το νομοσχέδιο θα δημιουργήσει περισσότερα και χειρότερα προβλήματα απ' αυτά που φιλοδοξεί να λύσει. Θα θέσει διλήμματα σε δικαστήρια που δεν υπάρχει τρόπος να απαντηθούν πειστικά παρά μόνο από την κοινωνία. Θα λειτουργήσει ως εργαλείο των ακραίων της πολιτικής ορθότητας, που είναι ρατσιστές οι ίδιοι και, όπως όλοι οι ρατσιστές δεν το ξέρουν και νομίζουν ότι είναι όλοι οι άλλοι.

Γιατί, για παράδειγμα, αν "διεγείρω σε μίσος" εναντίον των φασιστών, δεν διώκομαι κατά το νομοσχέδιο; Υπάρχει μίσος που είναι καλό; Κι αν ναι, ποιός αποφασίζει ποιό είναι καλό και ποιό όχι; Αυτός που διατηρεί για τον εαυτό του αυτό το δικαίωμα δεν είναι ακριβώς εκείνος που σκέφτεται "Ρατσιστής σύντεκνε είναι όποιος νογάει τον τόπο του καλύτερ' απ' τση Κρήτση"; Κι αν είμαι κατά των χοντρών ή των γυαλάκιδων και διεγείρω μίσος εναντίον τους, γιατί αυτό αφήνεται ακάλυπτο από τον νόμο; Είναι τελικά ο νόμος κατά του μίσους γενικά ή απλώς κατά ... όποιου μίσους μισούν οι υπέρμαχοι της πολιτικής ορθότητας;

Δεν θέλω καν να μπω στον παραλογισμό που συνιστά το γεγονός ότι σε μια κοινωνία που ακόμα δεν έχει καταφέρει να δημιουργήσει στοιχειώδη συναίνεση ότι το "χτίσιμο" ενός πρυτάνη στο γραφείο του είναι πράξη καταδικαστέα και διωκτέα ποινικά, εισάγεται προς συζήτηση αυτό το νομοσχέδιο. Το "χτίσιμο" ήταν πράξη! Πράξη, επαναλαμβάνω, όχι λόγια! Και μάλιστα ακραία! Και τίθεται θέμα για λόγια. Στην ίδια δικαιοσύνη που δεν έχει καταφέρει να καταδικάσει ούτε έναν για τα αίσχη που γίνονται δεκαετίες για παράδειγμα στα ΑΕΙ, αναθέτουμε να κρίνει λόγια, αν συνιστούν μίσος, και αν αυτό το μίσος επέφερε αποτελέσματα στις πράξεις άλλων! Γι' αυτό και μόνο τον λόγο, το νομοσχέδιο ούτε καν θα εξεταζόταν κατά την γνώμη μου, αν οι αρμόδιοι είχαν στοιχειώδη λογική και πολιτική σκέψη. Οι αντιρρήσεις μου όμως επί της αρχής είναι πολύ σημαντικότερες πιστεύω.

Συμπερασματικά, "φοβού τους ιδεαλιστές!". Δεν φτάνει που νομίζουν ότι ξέρουν για όλους μας πώς είναι η ιδανική κοινωνία. Ακόμα χειρότερα νομίζουν ότι ξέρουν και πώς θα την κατασκευάσουν, όσες φορές κι αν απέτυχαν παταγωδώς στο παρελθόν, όσο πόνο κι αν έφερε αυτό στην ανθρωπότητα. Κι ακόμα χειρότερα θα το επιχειρήσουν ξανά, όσοι κι αν έχουν αντιρρήσεις, ό,τι αντιρρήσεις κι αν έχουν. Γι' αυτό ειδικά "...νόμους φέροντας...", καλό είναι να τους φοβόμαστε διπλά και τρίδιπλα...