Παρασκευή 31 Μαΐου 2013

Ο Νόμος του Ισχυροτέρου και άλλοι Θεσμοί

Όλη η προσπάθεια του ανθρώπινου θεσμικού πολιτισμού είναι να ξεφύγουμε από τον "Νόμο του Ισχυροτέρου" προς ένα πεδίο όπου ο ανταγωνισμός ακολουθεί κανόνες που είναι ουδέτεροι. Δηλαδή ίδιοι για όλους. Δηλαδή δεν εξαρτώνται από το πρόσωπο για το οποίο εφαρμόζονται.

Έχει γίνει πρόοδος. Αισθητή πρόοδος από τότε που είμασταν πρωτόγονοι.

Ταυτόχρονα, είναι ζήτημα αν και οι πιο προοδευμένες κοινωνίες έχουν ξεπεράσει σε επιτυχία το 50%.

Αυτού που γίνεται, όχι του τέλειου.

Στην Ελλάδα είμαστε πολύ παρακάτω.

Πολύ όμως.

Κι όμως καλύτερα από τους περισσότερους ανθρώπους που έχουν ζήσει. Κι από τους περισσότερους από τους ανθρώπους που ζουν.


8 σχόλια:

  1. Ποιοι είναι οι κανόνες που είναι ουδέτεροι; Μήπως η υπέρβαση είναι να φύγουμε γενικά από τον ανταγωνισμό;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Όσο υπάρχουν πόροι εν ανεπαρκεία, ο ανταγωνισμός είναι αναπόφευκτος.

      Διαγραφή
  2. Δεν συμφωνώ οτι οι πόροι δεν αρκούν για την επιβίωση του ανθρώπου, απλά στη διαχείρηση τους εξακολουθεί και κυριαρχεί ένας πρωτόγονος ανταγωνισμός. Γι' αυτό κάποιοι έχουν προσωπικές περιουσίες δισ. και κάποιοι δεν έχουν να φάνε. Με διαφορετικού είδους προσέγγιση και διαχείρση αυτό θα ήταν εφικτό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Η ανεπάρκεια των πόρων είναι ο λόγος που υπάρχουν τα Οικονομικά ως επιστήμη.

      Σε πόρους που έχουν επάρκεια (π.χ. στον αέρα που αναπνέουμε), δεν παρατηρούνται καθόλου τα ίδια προβλήματα που παρατηρούνται στα τρόφιμα, στα καύσιμα κλπ.

      Ανταγωνισμός λοιπόν, με την γενικότερη δυνατή έννοια του όρου ότι ο πόρος που θα μπορέσω να εξασφαλίσω εγώ, όποιος κι αν είναι ο τρόπος μου, από κάποιον άλλο θα λείψει, είναι αναπόφευκτος. Ακόμα και ο ζητιάνος στον δρόμο, κι αυτός ακόμα είναι, με τον τρόπο του, μέσα στην διαδικασία του ανταγωνισμού μ' αυτή την ευρεία έννοια, γιατί ό,τι χρήματα του δώσω από το πορτοφόλι μου, θα λείψουν από μένα, ακόμα κι αν έχω ήδη πολλά.

      Η συζήτηση επομένως "κάποιοι έχουν δισ. και κάποιοι δεν έχουν να φάνε", είναι συζήτηση δ ι α χ ε ί ρ ι σ η ς του ανταγωνισμού. Είναι συζήτηση του πλαισίου εντός του οποίου θέλουμε να συμβαίνει ο ανταγωνισμός. "Τα μοιράζουμε όλα εξ ίσου σε όλους" είναι κι αυτό πλαίσιο ανταγωνισμού. Πολύ διαφορετικό πλαίσιο από της ελεύθερης οικονομίας, αυτό είναι αλήθεια. Πλαίσιο όμως, και μάλιστα πολύ περιοριστικό.

      Το σχετικό πλαίσιο που έχουμε εγκαθιδρύσει είναι ολόκληρος ο θεσμικός μας πολιτισμός. Και τον θέλουμε να είναι τυφλός σε πρόσωπα, ουδέτερος. Δεν θέλουμε το αν θα δικαστείς για κάτι να εξαρτάται από το ποιός είσαι. Ούτε το αν θα καταδικαστείς.

      Αυτό ισχυρίζομαι στο άρθρο.

      Επίσης ότι σε μικρό μόνο βαθμό το έχουν πετύχει μέχρι τώρα, ακόμα και οι πιο προχωρημένες κοινωνίες.

      Διαγραφή
    2. Νομίζω οτι πρέπει να κάνουμε μια διάκριση μεταξύ οικονομικής στενότητας,οικονομικού ανταγωνισμού και ανταγωνισμού εν γένει. Οι πόροι στο φυσικό περιβάλλον είναι όντως περιορισμενοι ΑΛΛΑ με την συγχρονη τεχνολογία και με ανάλογη διαχείρηση αρκούν για τα βασικά της επιβίωσης, δλδ νερό, φαγητό, στέγαση. Το αν δεν αρκούν για να έχουν όλοι μασεράτι ή στρώμα από πούπουλα χήνας δεν με απασχολεί.
      Ο ανταγωνισμός είναι εγγενές της ζωής στον πλανήτη θα έλεγα και έχει διαμορφωθεί ως ένστικτο εκατομμύρια χρόνια πριν. Αφορά κυρίως την επιβίωση και την αναπαραγωγή. Να απαλλαγούμε από αυτό δεν ίνεται, γιατί είμαστε προιον γονιδίων αλλά με την νοημοσύνη μας μπορούμε να τον συγκρατήσουμε, να τον ελέγχουμε όσο αυτό είναι εφικτό.
      Το βασικό είναι οτι λανθασμένα, κατά την άποψη μου, ταυτίζεται ο οικονομικός ανταγωνισμός με την έννοια του ανταγωνισμού στη φύση. Το ότι σε μια κοινωνία θα ανταγωνζόμαστε ποιος θα έχει το καλύτερο αμάξι και ποια εταιρεία το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς, δεν είναι φυσικό φαινόμενο αλλά κοινωνικό κατασκεύσμα. Τυτίζεται κυρίως με τον καπιταλισμό, όπως διαμορφώθηκε με την αστική επανάσταση.
      Και πριν φυσικά υπήρχαν ανταγωνισμοί, σε άλλο επίπεδο πχ. θεοκρατικό, φέουδο, πόλης.
      Φυσικά ο φυσικός ανταγωνισμός είναι αυτός που μας οδηγεί σε μορφές κοινωνικού ανταγωνισμού. Δεν πρέπει όμως να τον ταυτίζουμε με τον οικονομικό ανταγωνισμό ούτε να θεωρούμε ότι αυτός είναι δεδομένος ως βάση, ως θεμελιώδες της κοινωνίας.
      Τώρα θα μου πεις, οτι και σε άλλες κοινωνικές μορφές ο ανταγωνισμός μπορεί να πάρει μορφή, όπως έγινε πχ στη ρωσία με το κομμ. κόμμα. Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα για εμένα.
      Συνοπτικά, αυτό που λέω είναι οτι το οικονομικό σύστημα που βασίζεται στον ανταγωνισμό δεν είναι δεδομένο, ο ανταγωνισμός ωε φυσική έννοια είναι και πρόταση μου είναι αυτός να διεξάγεται σε πιο δημιουργικούε τομείς, πχ στην επιστήμη, στον αθλητισμό, στις αξίες. Δεν λέω οτι είναι εύκολο ούτε οτι αφορά σε άμεσο χρονικό διάστημα. Δες το περισσότερο ως στόχο της ανθρωπότητας.

      Διαγραφή
    3. Ο ανταγωνισμός για στοιχειώδεις πόρους, όπως της τροφής, θα μπορούσε ενδεχομένως να καταστεί περιττός αν το σύνολο του χρόνου και της ενέργειας που δαπανάτο γι' αυτόν ήταν από μηχανήματα και όχι από ανθρώπους. Δύσκολο γιατί μιλάμε και για την κατασκευή των μηχανημάτων για την εξέλιξη και την συντήρή τους. Πολύ δύσκολο. Όσο κάποιος για να εξασφαλίσει την τροφή του απαιτείται να δίνει από τον χρόνο και τις γνώσεις του δεν βλέπω πώς θα γίνει εκείνος που δεν το κάνει να τρώει επίσης και μάλιστα το ίδιο καλά.

      Πέραν αυτού όμως, η εξέλιξη η ίδια σε όλους τους τομείς παραγωγής, γίνεται αναγκαστικά από ανθρώπους. Κι αυτό φέρνει τον ανταγωνισμό πάλι στο προσκήνιο με πολύ έντονο και αναπόφευκτο τρόπο.

      Τρίτος λόγος που ο ανταγωνισμός στην παραγωγή δεν περιορίζεται είναι ότι όσα κι αν έχουμε θέλουμε περισσότερα. Ακόμα κι αν έχω τροφή που μου περισσεύει, για ποιόν λόγο να σου την δώσω αν δεν δέχεσαι να μου προσφέρεις κάτι, πάντα υπάρχει κάτι, απ' αυτά που θέλω εγώ και μου λείπουν;

      Δυσκολεύομαι πάρα πολύ, ως αποτέλεσμα, να οραματιστώ έναν λειτουργικό κόσμο (δηλαδή όχι ως επιθυμία αλλά ως λειτουργικότητα) χωρίς ανταγωνισμό ακόμα κι αν οι βασικοί πόροι βρίσκονταν σε αφθονία χωρίς ανθρώπινη εργασία, πράγμα από το οποίο απέχουμε έτσι κι αλλιώς πολύ.

      Διαγραφή
  3. Απάντησε, σε παρακαλώ. Με ενδιαφέρει ιδιαίτερα η άποψη σου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή