Κυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013

Δεισιδαιμονία ή Επιστήμη;

Δεισιδαιμονία είναι μια επιστημονική υπόθεση που, αν και αποτυγχάνει, αποδεικνύεται παρ' όλ' αυτά ανθεκτικό μιμίδιο.

Αντί δηλαδή να προσφέρει πρόσθετη δυνατότητα ελέγχου, κατά κάποιο τρόπο "ελέγχει" η ίδια τα μυαλά των πιστών της.

Δεν είναι καθόλου παράλογο αν δω μια μαύρη γάτα το πρωί και μου κάνει εντύπωση, να αναρωτηθώ το βράδυ αν σχετίζεται με το ότι η μέρα μου πήγε χάλια! Πλήρως θεμιτή επιστημονική υπόθεση είναι και πλήρως συμβατή με την ικανότητα του εγκεφάλου μου να προσπαθεί διαρκώς να εντοπίσει σχέδια (patterns) παντού. Πολύτιμη ικανότητα. Σ' αυτήν κυρίως οφείλεται η πρόοδος της επιστήμης. 

Η επιβίωση παρά την αποτυχία, οφείλεται με την σειρά της, στην "επιβεβαιωτική πόλωση" (confirmation bias), που επίσης είναι ιδιότητα του εγκεφάλου μου, και του δίνει την τάση να αγνοεί τα τεκμήρια που διαψεύδουν, και να εντοπίζει μόνο τα τεκμήρια που επιβεβαιώνουν.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο που λέγεται και Πρόληψη. Ακριβώς γιατί ο σκοπός της είναι ο ενισχυμένος έλεγχος της πραγματικότητας. Επιζεί όμως χωρίς να τον πληρεί. Επιζεί χάρις στο ότι προσφέρει την ψευδαίσθηση ελέγχου.

Η Θρησκεία δε, είναι κατ' ουσίαν το ίδιο. Ένα συνεκτικό και σχετικά πλήρες σύνολο από Δεισιδαιμονίες. Επομένως και ανθεκτικότερο.




ΥΓ. Τα παραπάνω δεν είναι δικές μου πρωτότυπες σκέψεις, στην ουσία τους. Για περισσότερα δείτε το σχετικό άρθρο της Wikipedia. Η δική μου συνεισφορά, αν υπάρχει κάποια, έγκειται αποκλειστικά στην διατύπωση και την έμφαση στην σύνδεση της δεισιδαιμονίας με την επιστημονική διαδικασία.

4 σχόλια:

  1. Και όμως οι θρησκευόμενοι έχουν απόλυτο έλεγχο στη ζωή τους. Νοιώθουν την Αγάπη, γνωρίζουν που πάνε...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Τον ίδιο "απόλυτο έλεγχο" έχουν και τα παιδιά που πιστεύουν ότι τα δώρα τα Χριστούγεννα τα φέρνει ο Άγιος Βασίλης που μπαίνει από την καμινάδα.

      Διαγραφή
  2. Αν συγκρίνεις την πίστη στην Αγάπη και στα διδάγματα του Χριστού με την πίστη στον Άγιο Βασίλη, τότε ΟΚ. Γιατί δεν βάζεις και την πίστη στα αξιώματα της μαθηματικής λογικής μαζί με αυτά για να ολοκληρώσεις το παζλ; :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δεν σύγκρινα την πίστη στα δ ι δ ά γ μ α τ α με την πίστη στον Άγιο Βασίλη. Τα διδάγματα, για παράδειγμα, του Σωκράτη, είναι ανεξάρτητα του ίδιου του Σωκράτη. Υπάρχουν και έχουν την αξία τους ό,τι κι αν ήταν ο ίδιος. Ακόμα κι αν δεν υπήρξε καν.

      Απάντησα την δική σου αναφορά για "απόλυτο έλεγχο" μέσω της πίστης. Με ένα παράδειγμα που κατά την γνώμη μου αποδεικνύει ότι είναι κάθε άλλο παρά έλεγχος.

      Όπως είπε και ο Νίτσε:

      "A casual stroll through the lunatic asylum shows that faith does not prove anything."

      Διαγραφή